CytatASPEKTY PRAWNE DIGITALIZACJI I WIRTUALIZACJI ZBIORÓW
? muzealnych ? galerii ? archiwów ? innych instytucji kultury
Warszawa, 26 sierpnia 2009 r.
Prowadzenie obrad: prof. dr hab. Ewa Nowińska, Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego
Program:
10:00 Wykład: Uwarunkowania prawne digitalizacji i wirtualizacji zbiorów - czyli jak działa prawo w stosunku do utworów elektronicznych i jak korzystać z cudzych utworów bez naruszania praw autorskich (prawo autorskie i prawa pokrewne, ustawa o muzeach, ustawa o ochronie zabytków, kodeks cywilny, prawo międzynarodowe, regulacje prawne Unii Europejskiej).
- Wprowadzenie - podstawy prawne ochrony utworów: prawo polskie i regulacje unijne.
- Krótka charakterystyka utworów i przedmiotów praw pokrewnych, które są tworzone oraz wykorzystywane w muzeach, galeriach, archiwach, i innych instytucjach kultury.
- Podstawowe zasady ochrony utworów:
- treść praw osobistych
- treść praw majątkowych, czas trwania praw majątkowych
- Pojęcie domeny publicznej.
- Zasady digitalizacji zbiorów - dozwolony zakres.
- Zasady udostępniania cyfrowych (zdigitalizowanych) wersji utworów - dozwolony zakres.
- Problem korzystania z utworów osieroconych.
- Katalogowanie i naukowe opracowywania zgromadzonych zbiorów (np. rekonstrukcje utworów) a prawo autorskie.
dr Sybilla Stanisławska - Kloc, Instytut Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytetu Jagiellońskiego
11:30 Przerwa
11:45 Wykład: Utwór audiowizualny a domena publiczna:
- Pojęcie utworu, jako podmiotu prawa autorskiego.
- Dozwolony użytek publiczny w instytucjach kultury (muzea, galerie, biblioteki).
- Warunki korzystania z utworów (objętych ochroną) w ramach dozwolonego użytku.
- Zakres uprawnionych działań przy dokumentowaniu zbiorów.
- Rozpowszechnianie utworów w ramach dozwolonych licencji.
- Prawo cytatu i przedruku w działalności artystycznej, realizowanej w formie elektronicznej.
- Prawa autorskie do zdjęć i konsekwencje naruszeń tego prawa.
prof. dr hab. Ewa Nowińska, Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego
13:15 Przerwa, poczęstunek
13:45 Wykład: Sposoby nabywania praw autorskich z uwzględnieniem specyfiki działania instytucji upowszechniania kultury i nauki:
- Prawa autorskie do utworu a prawo własności egzemplarza utworu.
- Uzyskiwanie praw na podstawie umów licencyjnych i umów przenoszących autorskie prawa majątkowe:
- charakterystyka umów licencyjnych i przenoszących,
- podstawowe zasady konstruowania umów autorsko-prawnych.
- Obowiązek specyfikacji pól eksploatacji w odniesieniu do cyfrowych sposobów korzystania z utworów.
- Nabywanie praw do utworów pracowniczych.
- Uprawnienia instytucji naukowych do utworów naukowych stworzonych w ramach stosunku pracy.
dr Marek Bukowski, Bukowski i Wspólnicy Kancelaria Prawna Sp.k.
16:00 Zakończenie seminarium.
Jakby się kto wybierał to jestem bardzo ciekaw czy tam co ciekawego było :)
Wybieram się na to seminarium i chętnie podzielę się spostrzeżeniami.
Pozdrawiam
Słowo się rzekło...
Niestety seminarium nieco rozczarowało. Wszakże nie oczekiwałem, że rozwiąże ono problemy dyskutowane chociażby tutaj: http://www.ifar.nac.gov.pl/index.php?topic=200.0 ale z programu seminarium wynikało, że prelegenci rzucą choć trochę światła na tę skomplikowaną rzeczywistość. I tak pewnie by się stało, gdyby nie gorąca dyskusja w trakcie poszczególnych referatów. Organizatorzy bowiem dopuszczali zadawanie pytań na bieżąco w trakcie trwania referatu (czytaj przerywanie wypowiedzi autorów wystąpień), co kończyło się polemikami nie tyle między zadającym pytanie a prelegentem, co między poszczególnymi uczestnikami seminarium reprezentującymi różne środowiska i poglądy. Stąd wielu ważnych punktów autorzy po prostu nie omówili lub zrobili to powierzchownie.
Poza tym z przykrością stwierdzam, że poziom przygotowania autorów niestety pozostawiał sporo do życzenia. Jak bowiem nazwać fakt, nie posiadania podczas wystąpień tekstów ustaw o prawie autorskim i bazowanie na swojej pamięci. Na niektóre pytania z sali padała odpowiedź: "przykro mi ale nie mam przy sobie ustawy z 1926 roku..." Nie oczekuję znajomości wszystkich przepisów ustaw na pamięć, ale posiadanie ze sobą tekstu to absolutne minimum.
Inna sprawa, że większość pytań z sali dotyczyła konkretnych przypadków, na które czasami nie sposób odpowiedzieć "z biegu". Warto także podkreślić, że z powodu oczywistych i powszechnie znanych nieścisłości zapisów aktualnej ustawy o prawie autorskim większość odpowiedzi wyrażała osobiste zdanie prelegenta, zamiast być precyzyjną wykładnią lub interpretacją prawa.
Z mojego, fotograficznego podwórka zaciekawiły mnie wypowiedzi dotyczące prawnoautorskiej ochrony zdjęć. Otóż według prelegentów, niektóre fotografie z miejsca nie podlegają ochronie, gdyż nie stanowią utworów według definicji z ustawy. Zaliczono do nich reprodukcje dzieł sztuki (tu się akurat zgadzam), portrety osób (zgadzam się, jeżeli chodzi o fotografię typowo "mechaniczną" np. zdjęcia do dowodów, paszportów itd.) oraz niektóre fotografie architektury i budynków (tu rodzi się najwięcej wątpliwości). Podstawą do stwierdzenia czy dana fotografia jest utworem czy nie, jest wykazanie twórczego wkładu autora w jej wykonanie. Tak więc sądy, które muszą rozstrzygać podobne dylematy, względnie strony w tych sprawach mają prawdziwe pole do popisu.
Zatem tematów do dyskusji na IFAR nam nie zabraknie, nawet gdyby zorganizowano jeszcze dziesięć takich seminariów ;)
Pozdrawiam
Filip